Pieniądze z Funduszu Modernizacyjnego mają wesprzeć transformację polskiej energetyki. Na razie zatwierdzonych zostało 9 programów, w których łączna pula dofinansowania wynosi ponad 9,2 mld zł. Na co można otrzymać dofinansowanie i na kiedy trzeba przygotować wniosek o dofinansowanie?

Fundusz Modernizacyjny ma wesprzeć 10 unijnych krajów z regionu Europy Środkowo-Wschodniej w procesie transformacji ich systemów energetycznych. Pieniądze z Funduszu będzie można przeznaczyć przede wszystkim na inwestycje w odnawialne źródła energii, poprawę efektywności energetycznej, budowę magazynów energii i modernizację sieci, a także na wsparcie sprawiedliwej transformacji w regionach węglowych.

Polska ma być największym beneficjentem Funduszu Modernizacyjnego. Nasz kraj ma zagospodarować ok. 43 proc. jego budżetu, co odpowiada kwocie około 20 miliardów zł. Dofinansowanie będzie przyznawane w formie pożyczek i dotacji.

Funduszem Modernizacyjnym na szczeblu krajowym zarządza Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ta instytucja obecnie wdraża pierwsze programy, które zostały zgłoszone przez polski rząd i uzyskały akceptację Europejskiego Banku Centralnego.

W ubiegłym roku Narodowy Fundusz, działając jako Krajowy Operator Funduszu Modernizacyjnego, uzyskał akceptację wdrażania 9 obszarów wsparcia ze środków z Funduszu Modernizacyjnego.

Obecnie trwają już nabory w trzech programach. Dwa z nich posiadają budżety wynoszące po 1 miliard złotych. Realizacja kolejnych rozpocznie się jeszcze w tym roku.

Rozwój infrastruktury elektroenergetycznej na potrzeby rozwoju stacji ładowania pojazdów elektrycznych

Pierwszy program finansowany z Funduszu Modernizacyjnego, w którym już rozpoczął się nabór wniosków, ma wspierać rozwój infrastruktury elektroenergetycznej na potrzeby rozwoju stacji ładowania pojazdów elektrycznych. Dofinansowanie będzie przyznawane w formie dotacji sięgającej do 60 proc. kosztów kwalifikowanych. Nabór wniosków rozpoczął się w grudniu 2021 roku i potrwa do końca tego miesiąca lub do wyczerpania alokacji. Do wykorzystania jest 1 mld zł.

Wykorzystanie paliw alternatywnych na cele energetyczne

Drugi program, w którym nabór również wystartował w grudniu i którego budżet wynosi 1 mld zł, zakłada dofinansowanie do inwestycji polegających na wykorzystaniu paliw alternatywnych na cele energetyczne. Beneficjenci tego programu będą mogli otrzymać dotację wynoszącą do 50 proc. kosztów kwalifikowanych, ale nie większą niż 100 mln zł. Ponadto dostępna będzie pożyczka do 100 proc. kosztów kwalifikowanych, ale nie większa niż 400 mln zł. Nabór wniosków będzie prowadzony do 30 grudnia 2022 r.

Renowacja z gwarancją oszczędności EPC

Trzeci z programów, w którym już można składać wnioski, posiada mniejszy budżet wynoszący 110 mln zł i dotyczy inwestycji polegających na renowacji budynków z gwarancją oszczędności EPC. W tym przypadku można ubiegać się o dotację w wysokości 10-30 proc. kosztów kwalifikowanych w zależności od realizowanego standardu usprawnień i stopnia redukcji zapotrzebowania budynku na energię końcową. Wnioski w tym programie będą przyjmowane do końca lutego przyszłego roku.

Nabory wniosków w sześciu pozostałych programach dofinansowań, na które pieniądze pochodzą z Funduszu Modernizacyjnego, zostaną uruchomione wkrótce.

Moje Ciepło

Na przełomie pierwszego i drugiego kwartału ma zostać ogłoszony nabór wniosków dla osób fizycznych chcących wyposażyć nowobudowane domy jednorodzinne w pompy ciepła. Wysokość dotacji wyniesie od 7 do 21 tys. zł w zależności od rodzaju urządzenia, przy czym nie będzie mogła ona przekroczyć 30-45 proc. kosztów kwalifikowanych.

Dopłaty mają dotyczyć zakupu i montażu pomp ciepła w nowych domach o podwyższonym standardzie energetycznym, dla których pozwolenie na użytkowanie zostało uzyskane najwcześniej 1 stycznia 2021 r. Ta data ma być również datą początkową, jeśli chodzi o kwalifikowalność wydatków związanych z zakupem i montażem pompy ciepła.

Okres kwalifikowalności ma się zakończyć dopiero 31 grudnia 2026 r., jednak mając na uwadze powszechny charakter tego programu oraz rosnące zainteresowanie Polaków pompami ciepła, nie warto czekać ze złożeniem wniosku na kolejne lata, ponieważ budżet programu przewidziany na 600 mln zł może wyczerpać się stosunkowo szybko (o ile nie zostanie zwiększony).

Digitalizacja sieci ciepłowniczych

Kolejny program, w którym nabór ma rozpocząć się na przełomie pierwszego i drugiego kwartału, dotyczy cyfryzacji sieci ciepłowniczych. Na ten cel zostanie przeznaczone 500 mln zł, a dofinansowanie będzie można otrzymać w formie dotacji do 50 proc. kosztów kwalifikowanych. Poza tym będzie dostępna pożyczka mogąca pokryć do 100 proc. kosztów kwalifikowanych. Wysokość zarówno dotacji jak i pożyczki może wynieść od 2 mln zł nawet do 50 mln zł. NFOŚiGW zaznacza jednak, że ten program jest jeszcze na etapie uzgadniania, a warunki wsparcia mogą ulec zmianie.

Kogeneracja dla energetyki i przemysłu

W połowie roku ma zostać ogłoszony nabór dotyczący inwestycji w kogenerację w przemyśle i energetyce z budżetem aż 2 mld zł. Dofinansowanie będzie mogło objąć dotację w wysokości do 50 proc. kosztów kwalifikowanych i/lub pożyczkę mogącą pokryć do 100 proc. kosztów, ale nie więcej niż 300 mln zł. Ten program na razie jest również na etapie uzgodnień i jego zasady mogą ulec zmianie.

Kogeneracja dla ciepłownictwa

Największy budżet z dotychczas zatwierdzonych programów finansowanych z Funduszu Modernizacyjnego – wynoszący 3 mld zł – będzie mieć program dedykowany sektorowi ciepłowniczemu i mający na celu finansowanie inwestycji kogeneracyjnych.

Tutaj również przewidziano dotacje do 50 proc. kosztów kwalifikowanych oraz pożyczki do 100 proc. kosztów, ale wynoszące nie więcej niż 300 mln zł. Warunki programu są jeszcze w trakcie uzgodnień, ale wiadomo, że nabór ma ruszyć na przełomie drugiego i trzeciego kwartału 2022 r.

Inteligentna infrastruktura energetyczna

Dwa ostatnie programy z listy dotychczas zatwierdzonych przez EBI zostaną uruchomione w trzecim lub czwartym kwartale 2022 r. Pierwszy obejmie dofinansowanie do inwestycji w inteligentne sieci, na co beneficjenci mogą otrzymać w sumie nawet 1 mld zł.

Dotacje będą mogły pokryć do 100 proc. kosztów instalacji liczników, dostosowania niezbędnej infrastruktury energetycznej, telekomunikacyjnej lub technicznej, a także do 50 proc. wydatków związanych z zakupem liczników zdalnego odczytu oraz inteligentnych liczników AMI.

Wsparcie wykorzystania magazynów na cele stabilizacji sieci

Ostatni z zatwierdzonych dotychczas programów ma wystartować w czwartym kwartale tego roku i zakłada dofinansowanie do zakupu i montażu magazynów energii w celu stabilizowania sieci. Budżet tego programu wyniesie 1 mld zł. Wnioski będą mogli złożyć tylko operatorzy sieci, którzy będą mogli otrzymać, według aktualnych ustaleń, dotacje sięgające 60 proc. kosztów kwalifikowanych inwestycji. Warunki wsparcia mogą jednak jeszcze ulec zmianie.